به نظر نمیرسد که اهمیت، ارزش و جایگاه مؤثر مدیریت در هر مجموعهای چیزی باشد که بتوان آن را انکار کرد. مدیران کسانی هستند که مهمترین نقش را در پیشبرد اهداف هر مجموعه دارند و عملکرد آنها و ارتباط سازندهای که با مجموعه کارمندان خود دارند تعیین کننده میزان موفقیت سازمانی است که وظیفه رهبری آن را به دوش میکشند. به همین علت مدیران باید افرادی توانمند و دارای مهارت در زمینههای مختلفی باشند تا بتوانند ابعاد مختلف امور را به اندازه کافی بشناسند. این آگاهی و مهارت است که به یاری مدیران میآید تا بتوانند نقش خود را در جایگاه یک مدیر تثبیت کنند. افزایش مهارتهای فنی مدیران تاثیر زیادی در بهبود عملکرد مجموعه دارد.
مهارت ارتباطی، مهارت انسانی، مهارت ادراکی و مهارت فنی، همگی مواردی است که لازم است یک مدیر از آنها بهرمند باشد.
مهارت فنی
توانایی یک مدیر در استفاده از دانش تخصصی را مهارت فنی میگویند. مهارت چیزی است که با تکیه بر آموختههای تخصصی و فنی، با تجربه و تکرار به دست میآید. یک توانایی اکتسابی است که میتواند تواناییهای ذاتی را تحت تأثیر خویش قرار دهد. در حقیقت هر فرد با میزان متوسطی از استعدادها میتواند با تمرکز روی خود به توسعه استعدادهای ذاتی و پرورش تواناییهای خود بپردازد. نتیجه مورد انتظار مهارتی است که شخص دارای آن را حرفهای یا متخصص مینامند.
مهارت فنی هم یک توانایی است که در طول زمان و با کوشش به دست میآید. مهارتهای فنی مدیران بیشتر شامل مدیرانی میشود که در سطوح پایین تر، در ارتباط مستقیم با بدنه کار و کارمندان عملیاتی هستند. چرا که باید نوع کار و جزئیات ریز و درشت امور جاری را بدانند و بتوانند با ارتباط موثری که با کارمندان عملیاتی برقرار میکنند و آنها را برای انجام کار آموزش دهند.
راههای افزایش مهارتهای فنی مدیران
بالا بردن آگاهی
در حقیقت پایهایترین موضوعی که برای افزایش هر نوع مهارتی لازم است بالا بردن دانش و آگاهی در موضوعی است. این که بعد از مدتی آموختهها فراموش میشوند و از طرف دیگر با توجه به نیاز روز نمیتوان اهمیت کسب اطلاعات جدید در هر موضوعی را نادیده گرفت. پس لازم است مدیرانی که بیشترین تماس با کارمندان عملیاتی دارند از بیشترین میزان مهارت فنی برخوردار باشند و مسائل را به درستی حل و فصل نمایند.
اطلاع از سیستمهای مدیریت و بهبود روشهای انجام کار با هدف انتقال به دیگر کارمندان، برای این مدیران لازم و ضروری است. آشنایی با روشهای کنترل کیفیت و تکنیکهای انجام کارها در بخشهای مختلف یک مجموعه اهمیت بسیاری دارد. یک مدیر باید تلاش کند تا جایی که لازم است بیشترین شناخت را از مجموعه تحت مدیریت خود داشته باشد.
کسب تجربه
مهم ترین عاملی که میتواند آگاهیها و آموختهها را به میدان عمل ببرد کسب تجربه از طریق آمیختن با کار است. تجربیات یکی از شاخصترین ویژگیهایی است که یک مدیر باید از آن برخوردار باشد تا ابعاد بیشتری از کارهای در حال اقدام را مدنظر قرار دهد. تجربیات ارزشمند، دید گستردهتری به مدیران میدهند تا با ارزیابی کارمندان راندمان کار را بالا ببرند، و با انجام میزان مشخصی از فعالیتها بیشترین خروجی را داشته باشند.
ايجاد شبكههاي مديريت
با درگیر کردن کارمندان در سطوح مختلف تصمیمگیری، باید مسئولیت بیشتری را بر عهده افراد مختلف گذاشت تا با استفاده از خرد جمعی هم به پیشبرد موثر کار کمک کرد و هم از تجربیات بقیه افراد استفاده کرد. این مسئله میتواند به یک ارتباط مؤثر و رو به رشد میان مدیران و کارمندان ردههای پایینتر منجر شود. همچنین احساس ارزشمندی را بیشتر کند و بار مسائل مربوط به تصمیمگیری را برای مدیران سبکتر کند.
نظارت و ارزيابي محيط
توجه به وضعیت داخلی یک مجموعه، سازمان یا شرکت یکی از مواردی است که باعث میشود درک عمیقتری از مسائل جاری به وجود بیاید. مدیر باید به شناخت نقاط قوت و ضعف فردی و سازمانی و همین طور مشکلات و مسائلی که در فضای یک مجموعه وجود دارد، اهمیت دهد. توجه به مهارتهای فردی و توسعه فردی و گروهی روشی برای پیدا کردن راه حلهایی است که به استفاده بهینه از داشتههای مجموعه، بر طرف کردن کاستیها و در مقابل تبدیل تهدیدها به فرصت، منجر میشود. یک مجموعه کارآمد مجموعهای است که همیشه برای تغییر و رشد پیش قدم و پیش گام باشد و این مهم تنها با توجه ویژه مدیران به وجود میآید.
ارتباطات شفاهي يا ارتباطات كلامي
تماس مداوم با کارمندان مجموعه و پرهیز از ایجاد فاصلهی نامتعارف از جمله مواردی است که ممکن است غیر لازم یا پیش پا افتاده به نظر برسد اما در حقیقت کلید یک ارتباط خوب و مؤثر است. در گفتگو و بحث متداول است که بسیاری از نکات که از دید مدیر پنهان مانده است بیان و دیده و شنیده میشود. حتی نکاتی که ممکن است به زبان نیاید اما طی مسیری که حاصل تجربیات مؤثر گذشته است، مدیر می تواند آن موضوعات را تشخیص دهد و برایشان چاره جویی و یا در در صورت مثبت بودن از آن حمایت کند.
مهارت شنيداري
اگر جلسات و دیدارهای پیاپی وجود داشته باشد اما مدیر به نکات ریز و درشت بیان شده توجه خاصی نکند این ارتباطات کلامی ارزش خاصی نخواهد داشت. مهارت گوش کردن از جمله مواردی است که دقت و ظرافت بسیاری می طلبد و برای رسیدن به آن نیاز به تمرین مستمر است. خوب دیدن و خوب گوش کردن با نگاه کردن و شنیدن تنها تفاوت بسیاری دارد و مهارتی است که داشتنش کمک بزرگی به برقراری یک ارتباطات مؤثر و بالنده در یک محیط کاری است.
تکنولوژی روز
بی توجهی و دور ماندن از آخرین تحولاتی در امور تخصصی امری است که موجب میشود روند پیشرفت یک مجموعه کند و به مرور دچار رکود شود. پافشاری بر روش انجام کارها به شیوه گذشته و بی اطلاعی از تکنیکهای نو و یا دوری از سیستم های پرطرفدار جدید که میتوانند کمک بزرگی به پیشرفت کار باشند باعث میشود معضلات عدیده بسیاری دست به گریبان یک مجموعه شود.
به همین علت است که دانش تخصصی مدیران باید هم پای تحولات تکنولوژی جلو برود و از تغییرات بزرگ استقبال کند.